زمین شناسی

نیروی میدان مغناطیسی

 یک مدل جدید نشان می دهد که منبع نیروی میدان مغناطیسی زمین ممکن است ف منیزیمی باشد که از زمان تولدِ زمین، درون هسته اش زندانی شده است! منیزیم چهارمین ماده معمول (از نظر فراوانی) در لایه های بیرونی زمین است. می دانیم که بیشتر هسته زمین از آهن تشکیل شده است و همچنین آهن و منیزیم براحتی ترکیب نمی شوند. بنابراین تا پیش از این در تصور دانشمندان جایی برای وجود منیزیم در هسته زمین وجود نداشت، اما اکنون این تصور تغییر کرده است.

earth-layersتئوریهای جدید به این موضوع اشاره دارند که زمین از یک

 سری برخوردهای بسیار قوی با سایر پروتوپلنتها متولد شده است. در طول فرآیند این برخوردهای قوی، حرارت و فشارهای بالایی بوجود آمدند که نتیجه آن ترکیب آهن و ف تحت یک عیار خاص بود. نویسندگان این مطالعه عنوان می کنند که برخورد شدید دو جسم سیاره ای شکل با هم باعث تزریق منیزیم به داخل هسته شده است. مدل جدید نشان می دهد که یک درصد وزن هسته از منیزیم تشکیل شده است.

جوزف اُرورکه» سرپرست نویسندگان مطالعه، فارغ التحصیل در رشته علوم سیارات از پاسادنا در کالیفرنیا می گوید: ما فکر می کنیم متوجه این موضوع شده ایم که چرا زمین چهار میلیارد سال پیش دارای میدان مغناطیسی شده است.» اُرورکه» و دیوید استیونسن» همکار مؤلف در نگارش مطالعه مدلی را از نحوه بوجود آمدن زمین تهیه کرده اند که رفتار منیزیم در هسته زمین را شرح می دهد. این مدل شرح می دهد که درون هسته زمین، آهن ونیکل ترکیب شده اند و وقتی هسته زمین به آرامی سرد شد، مواد معدنی اکسید منیزیم توسط بارشی برف مانند» بصورت یک جداره خارجی در بیرون این ترکیب قرار گرفت. این برفِ منیزیم جامد سبکتر از ف مایع بود و در جداره ی بیرونیِ ف مایعی که خارج از هسته بود شناور شد، آنرا به چرخش درآورد و حرارت مجموعه را بالا برد که باعث بوجود آمدن میدان مغناطیس زمین شد.

مدل جدید می تواند به این پرسش مهم در علوم سیاره شناسی پاسخ دهد که چه موضوعی باعث بوجود آمدن نیروی میدان مغناطیسی زمین در ۴ میلیارد سال گذشته بوده است.» بسیاری از دانشمندان فکر می کنند سرد شدن و سخت شدن آهن در هسته زمین میدان مغناطیسی زمین را بوجود آورده است که به آن ژئودینامو هم می گویند. بهرحال تمامی این مدلها نمی توانستند این موضوع را شرح دهند که چگونه میدان مغناطیسی زمین پیش از اینکه مواد جامدِ درونِ هسته در یک میلیارد سال پیش شکل بگیرند، بوجود آمده است. در حالیکه مدل جدیدِ منیزیمی با تصور وجود یک منبع انرژی جایگزین، پاسخ این سؤال را می دهد.

اُرورکه» ادامه می دهد: با در نظر گرفتن مدل جدید، شما مجبور نیستید هر مطلب جنون آمیزی را در توضیح ژئودینامو قبول کنید.» البته محققین می گویند که این مدل جدید می بایست در آزمایشات تجربی اثبات شود. در حقیقت مؤلفین می بایست چگونگیِ رفتارِ منیزیم در فشار و حرارت بالایی که از برخورد دو سیاره به وجود آمده را شرح دهند. ربکا فیشر، دانشجوی فوق دکتری در موزه تاریخ طبیعی اِسمیت سونیان در واشنگتن که نقشی در این مطالعه نداشته است می گوید: این ایده جذاب ترین ایده ایست که تاکنون مطرح شده است. به هرحال پیش از آنکه بطور قطعی بگوییم چه مقدار منیزیم وارد هسته شده است، ما به داده های تجربی بیشتری احتیاج داریم.» در حال حاضر یک گروه مجرب در حال هدایت کردن آزمایشات تجربی می باشد. جیمز باردو» یک ژئوفیزیکدان در مؤسسه de Physique du Globe در پاریس از مطالعاتی سخن رانده که طی آن وضعیت زمین شبیه سازی شده است. این مطالعات برای تایید مدل اُرورکه و استیونسن» انجام می شود.

اُرورکه» ادامه می دهد: داده های کافی برای متقاعد شدن ما در مورد این مدل وجود دارد اما سر درآوردن از جزئیات فراوان به آزمایشات بیشتری احتیاج دارد.» میدان مغناطیسی برای حیات بسیار مهم است زیرا از سیاره و اتمسفر در برابر بادهای خورشیدی محافظت می کند. اطلاع کامل از زمانِ پیدایش میدان مغناطیسی در زمین می تواند به درک این موضوع کمک کند که چه زمانی حیات بر روی کره زمین بوجود آمد و حتی می تواند در پیدایش حیات در سیارات دیگر نیز کمک کند. جزئیات بیشتر این پژوهش در نشریه Nature منتشر شده است.
 

آ

سازند آسماری

سازند آغاجاری

ا

سازند الیکا

سازند امیران

سازند ایلام

ب

سازند بختیاری

گروه بنگستان

پ

سازند پابده

ت

سازند تاربور

سازند تله‌زنگ

سازند تیرگان

ج

سازند جهرم

خ

گروه خامی

سازند خانه‌کت

د

سازند داریان

سازند دالان

سازند دشتک

سازند دلیچای

گروه دهرم

ر

سازند رازک

ز

سازند زاگون

س

سازند ساچون

سازند سروک

سازند سورگاه

سازند سورمه

ش

سازند شهبازان

ف

گروه فارس

سازند فهلیان

ق

سازند قرمز بالایی

سازند قرمز پایینی

سازند قم

ک

گروه کازرون

سازند کرج

سازند کژدمی

سازند کشکان

سازند کند

سازند کنگان

سازند کهریزک

گ

سازند گچساران

سازند گدوان

سازند گرو

سازند گوتنیا

سازند گورپی

بخش گوری

ل

سازند لالون

سازند لشکرک

م

سازند مزدوران

سازند میشان

سازند میلا

ن

سازند نیریز

ه

سازند هرمز

سازند هزاردره

سازند هیث

تصاویر و جداول در ادامه مطلب می باشد

ادامه مطلب

گروه گارنت:

نام گارنت Garnet یا گرونا از واژه لاتین گراناتوس Grenatos به معنی شبیه به دانه گرفته شده است زیرا دانه های سرخ رنگ این کانی شبیه دانه میوه انار است.

ترکیب شیمیایی گارنتها بافرمول کلی A3B2(SiO4)3 بیان می شود. که موضع A با کاتیونهای Fe2+ ،Mg ،Caیا +Mn2 و موضع B با کاتیونهای Fe3+ ،Al و +Cr3

به دو نوع پیرالاسپار (آلومینیوم‌دار) و  اوگراندیت (کلسیم‌دار) تقسیم می شوند:

الف) پیرالسپار Al دار 
پیروپ  Mg3Al2Si3O12 
آلماندن  Fe3Al2Si3O12
اسپسارتین  Mn3Al2Si3O12

ب) اوگراندیت Ca دار 
آندرادیت  Ca3Fe2Si3O12
گروسولار  Ca3Al2Si3O12
اوارویت  Ca3Cr2Si3O12

کانی های این گروه در سیستم کوبیک متبلور می شوند.(ایزوتروپ)

گارنت ها شاخص سنگ های دگرگونی بوده اما در سنگ های آذرین بازیک مانند پریدوتیت ها و درپگماتیت ها نیزیافت می شوند.

هیدروگروسولار نوعی گارنت حاوی آب است.

دگرسانی: گارنتها اغلب به کانیهایی مثل تالک، کلریت و سرپانتین تبدیل می شوند.

ادامه مطلب

کانی آندالوزیت :

آندالوزیت از دگرگونی شیل های آلومین دار و ترکیبات رسی در شرایط دگرگونی بوجود می آید.

کیاستولیت نوعی آندالوزیت است که در امتداد دو محور a‌ و b آن رگه میانبار زغال ایجاد شده و در مقطع حالت صلیبی دارد.

در اثر دگرسانی آندالوزیت میکای مسکویت دانه ریز یا سریسیت تولید می شود.

نحوه پیدایش: در سنگهای دگرگونی رسی هاله‌های اطراف توده آذرین نفوذی همراه با کردیریت است، با کیانیت یا سلیمانیت یا هر دو کانی همراه است.

پیدایش در ایران: در بعضی رخساره‌های حاشیه توده گرانیتی الوند-در مجاورت توده گرانیتی شمال شرقی الیگودرز، در شیستهای حوالی گردنه زاعه در جاده همدان به ملایر

کاربرد: ساخت شمع ماشین- چینی ‌های دیرگداز ، انواع شفاف آن کاربرد زینتی دارد.

ادامه مطلب

چرخه سنگ 

بین سنگهای رسوبی ، آذرین و دگرگونی روابطی معین وجود دارد. با گذشت زمان و تغییر شرایط هر یک از این سنگها می‌توانند به انواع دیگری تغییر یابند. این روابط ، چرخه‌ای را تشکیل می‌دهند که می‌توان از طریق آن ، راههای مختلفی را پیگیری کرد که مواد متشکله از آن عبور می‌کنند. نحوه نشان دادن سنگهای آذرین به گونه‌ایست که تشکیل شدن آنها را از یک ماگما ، مشخص می سازد. این پدیده به نوبه خود حلقه ای را در زنجیر چرخه بوجود می آورد. سنگهای دیگر ، با استفاده از فرآیندهای مختلف ، از همین سنگهای مادر منشا می‌گیرند.

فرآیندهای موثر در چرخه سنگ

هوازدگی
هوازدگی ، در آغاز به سنگ سخت و جامد حمله ور می‌شود. این نوع سنگ ، یا از سرد شدن گدازه بر روی سطح زمین تشکیل شده است و یا سنگی آذرین بوده که در زیر سطح زمین تشکیل یافته و بعدها به علت فرسایش سطح پوشاننده آن پدیدار شده است. محصولات نهایی عمل هوازدگی موادی هستند که نهایتا در تشکیل سنگهای جدید (رسوبی ، دگرگونی و حتی آذرین) بکار می‌روند.
فرآیندهای حمل و نقل
زمین لغزه‌ها ، آبهای جاری و یخ یخچالها ، در حرکت دادن مواد از محلی به محل دیگر موثر می‌باشند. در یک چرخه آرمانی این مواد نهایتا در کف اقیانوسها قرار می‌گیرند.
فرآیندهای دیاژنز
فرآیندهای دیاژنز لایه‌ای از گل نرم ، شن و ماسه و ریگ را که در کف اقیانوسها قرار گرفته‌اند سفت و محکم می‌کنند و سنگهای رسوبی را تشکیل می‌دهند.
فرآیندهای دگرگونی
اگر چرخه بی‌هیچ وقفه‌ای ادامه یابد، این سنگهای تازه تشکیل شده در کف اقیانوس ، به تدریج در اعماقی بیشتر و بیشتر مدفون شده و تحت تاثیر فشار ناشی از وزن سنگهای رویی ، دما و نیروهای ناشی از حرکات زمین ، قرار می‌گیرند. تحت این شرایط جدید ممکن است که سنگهای رسوبی تغییر یافته و به سنگهای دگرگونی تبدیل شوند.
تشکیل سنگهای آذرین
اگر دما و فشار همچنان افزایش یابند، این سنگهای دگرگونی نیز نهایتا هویت خود را از دست داده و پس از ذوب شدن به صورت ماگما در می‌آیند. سرد شدن این ماگما باعث تشکیل دگرباره سنگ آذرین خواهد شد. به این ترتیب ، چرخه‌ای کامل طی می‌شود.

قطع شدن چرخه کامل سنگ در نقاط مختلف
نکته قابل توجه این است که امکان دارد چرخه کامل سنگ در نقاط مختلف قطع شود. 
☆برای مثال سنگ آذرینی که در زیر سطح زمین تشکیل می‌شود، ممکن است که هرگز رخنمون نیافته و به دلیل عدم تاثیر هوازدگی ، هرگز به رسوبات تبدیل نشود. 
☆از سوی دیگر ممکن است که همین سنگ تحت فشار و دمای زیاد قرار گرفته و بدون عبور از مرحله میانی رسوبی ، مستقیما به سنگ دگرگونی تبدیل شود.

☆قطع چرخه ی کامل ، هنگامی رخ می دهد که رسوبات ، سنگهای رسوبی و یا سنگهای دگرگونی ، بیش از آن در چرخه کامل به راه خود ادامه داده و وارد مرحله بعدی شوند، مورد هجوم هوازدگی قرار گیرند.

نظریه جیمز هوتن درباره چرخه سنگ

چرخه سنگ ، احتمالا برای اولین بار در اواخر قرن هجدهم ، بوسیله جیمز هوتون مطرح شده است. او در کتاب نظریه زمین خود می‌گوید. بنابراین ما به سمتی هدایت می‌شویم که می‌توانیم گردش مواد را در این کره ، مشاهده کنیم. گردشی که بیانگر عملکرد نوعی صرفه جویی در سیستم طبیعت است. یکی از حالات زمین ، حالت رشد و افزایش است و حالت دیگر آن ، کاهش و واپاشی. بنابراین جهان در گوشه‌ای ویران و در گوشه‌ای دیگر بازسازی می‌شود و فرآیندهایی که جهان بوسیله آنها واپاشی می‌شود، به همان اندازه در چشم علم آشکار می‌باشند که فرآیندهای باز سازنده آن.
 

کاربرد برخی از  کانی‌ها 

انسان  در آغاز از کانی ها به همان صورت که از پوستهٔ زمین به‌دست می‌آمدند،استفاده میکرد.
از برخی از کانیها که زیبا ،کمیاب واستحکام خوبی  داشتند برای آرایش وتزئین خود استفاده نمود.چون الماس، فیروزه، یاقوت کبود، زمرد، زبرجد، لعل، چشم گربه، عقیق، و دُرّ کوهی و. که کانیهایی کمیاب وقیمتی شدند. 
امروزه کانیها کاربرد فراوانی در صنعت دارند که کاربردهای برخی از انها در ادامه ذکر خواهد شد:

آپاتیت: کودهای شیمیایی و اسیدفسفریک

ارتوزها: لعاب چینی و کاشی.

آزبست: پارچهٔ نسوز،توری چراغ،عایق حرارتی، لنت ترمز، لوله و ورقه های سیمانی. کاربرد آن به دلیل نقش آن در بروز بیماری در شُش‌ها، ممنوع شده‌است و به کانی نامهربان معروف است.

الماس: جواهر، ابزار برنده و سایند و سرمتهٔ حفاری

الیوین: جواهر و مواد دیرگداز

آمفیبول: جواهر، پارچه مقاوم در برابر آتش و مواد دیرگداز.

اورانیم:سوخت های هسته ای 

باریت: دارو، عکس‌برداری از لوله گوارش، رنگ، پلاستیک، مواد عایق، کاغذ و گِل حفاری.

بنتونیت:  گل حفاری ، خاک رنگ بر، جازبهای اب وآلاینده ها، سرامیک ،تصفیه آب، رنگ بری روغن ،قندونوشیدنی ها

بوراکس: شوینده ها وصنایع دیر گداز برای ذوب ف

پرلیت : مصالح سبک وزن ساختمان

پلاژیوکلاز: جواهر و نمای ساختمان.

پوزولان :مصالح سبک وزن ساختمان

پیروکسن: جواهر، به‌دست آوردن فهای کمیاب.

تالک: کاغذسازی، نساجی، لاستیک سازی، صابون خیاطی، صفحه کلید برق، سرامیک‌سازی، ه‌کش، عایق پشت بام، پودر بچه و مواد آرایشی.

تورمالین: الکترونیک، به‌دست‌آوردن بُر، جواهر.

توریم : سوختهای هسته ای

دولومیت: ساختن آجر برای آستر کوره‌های حرارتی و سیمان پورتلند.

زرنیخ: پزشکی، رنگ سازی، ه‌کش و تهیه ارسنیک.

زئولیت : درمکمل غذای دام برای رشد اندامها در کشاورزی برای سبک کردن وهوارسانی به خاک  ،پرورش ماهی ،پالایش نفت و۰۰۰

ژیپس: ساختمان‌سازی، مجسمه‌سازی، کاغذ، کُندکننده در سیمان پورتلند، افزایش باروری خاک، بتونه نقاشی و برای رشد مخمرها در صنعت غذا.

سدیم کربنات: انواع شوینده ها
سرپانتین: سنگ روکار ساختمان، مواد دیرگداز، به‌دست آوردن منیزیم.

سیلویت: به دست آوردن پتاسیم و کلر و کود شیمیایی.

سیلیس: شیشه سازی 

طلا: جواهر، سکه، دندان، ترانزیستورها و دیودها، هواپیماسازی، صنعت فضا و کاتالیزور فرایندهای شیمیایی، آب کاری طلا، مجسمه‌سازی، لوازم الکترونیکی، ساخت آلیاژهای مخصوص

فلوئوریت: ذوب فها و ابزارها نوری، خمیر دندان ودهان شویه ها

کائولینیت: ظرف چینی، کاغذ، رنگ و پلاستیک.

کلسیت: سنگ نمای ساختمان، مجسمه‌سازی، سیمان، تصفیه آب، شیشه‌سازی، چرم‌سازی، ابزارهای نوری برای ایجاد نور پلاریزه، کاغذسازی، کودهای کشاورزی و ذوب فها.

کوارتز: ساعت‌سازی، ابزارهای نوری و اخترشناسی، کاغذ، شیشه، سمباده و جواهر.

گرافیت: ساخت بوته کوره های فولاد
تهیه واکس،صنعت برق ساخت مداد و ذغال دینام ها ،رنگ سازی،کاهش سرعت نوترون ها در رآکتور اتمی

گوگرد: اسیدسولفوریک، لاستیک سازی، نساجی، دباغی، رنگ سازی، کاغذسازی، مواد منفجره، کبریت سازی، سم دفع آفت، کود و ه‌کش وکودهای شیمیایی.

مالاکیت: مواد آرایشی، نمای درونی ساختمان و تهیه مس.

مس: صنعت الکتریکی و الکترونیک، لوله سازی، سکه، ظرف، آلیاژ، رنگ آب و سبز، آبکاری، مواد آرایشی،فرایندهای شیمیایی و محلول شوایتزر (حلال سلو پنبه).

مسکوویت: استفاده در صنعت، استفاده در شیشه سازی 

منیزیت: آجر نسوز، به دست آوردن منیزیم

میکا: عایق الکتریکی در رادیو، تلویزیون و دیگر دستگاه‌های الکتریکی، شیشه دریچه کوره‌های ذوب ف، کاغذ دیواری، لاستیک‌سازی، کاغذ معمولی، رنگ روغن نسوز، طلق سماور و چراغ آشپزخانه.

نقره: جواهر، سکه، کاغذسازی و کاتالیزور فرایندهای شیمیایی.

هالیت: سدیم و کلر، شوینده‌ها، پارچه‌بافی، چوب بری، رنگرزی، چرم سازی، کودسازی، نگهداری مواد غذایی و خنک‌کنندهٔ موتور یخچال، مصارف خوراکی نمک

از بسیاری از کانی‌ها نیز فهای مهمی به دست می‌آید یا در فرایند تولید ف به کار می‌روند: 
سیدریت، مانیتیت، هماتیت و لیمونیت (کانه های آهن)
 اسمیت سونیت و اسفالریت ( کانه های روی)
سروزیت و گالن (کانه های سرب)

کالیت، کالکوپیریت و کوپریت (کانه های مس).
 

کوارتز (Quartz)

فرمول شیمیایی: SiO2

در دو پلیمرف دمای پائین و دمای بالا که هر دو  در رده‌های مختلف سیستم هگزاگونال متبلور می‌شوند. 

کوارتز در بین  کانی های مختلف تقریباً خالص ترین ترکیب شیمیایی را دارد.

طبق عکس سری باون (سری گلدیش) پایدارترین کانی سیلیکاته بوده بنابراین خواص فیزیکی ثابتی دارد و هیچ گاه تجزیه نمی شود.

فاقد کلیواژ بوده و خاصییت پیروالکتریسیته و پیزوالکتریسیته قوی دارد.

محل پیدایش:
کوارتز یکی از کانی های متداول و فراوان سنگ های آذرین، دگرگونی و رسوبی است. حتی همراه کانی های هیدروترمال نیز دیده می شود.
درپگماتیت های گرانیتی قسمت زیادی از سنگ را کوارتز تشکیل  می دهد.
در محیط های رسوبی به صورت چرت و فلینت رسوب می کند.
سنگ دگرگونی که تماماً از کوارتز باشد را کوارتزیت می گویند
کوارتز فراوان ترین کانی باطله در رگه های فدار گرمابی است.

پیدایش در ایران:
در منطقه کوه گبری رفسنجان ، بصورت ژئودهایی با طول چند متر از کلسدونی ، کوارتز شیری ، دودی ، بنفش و نیز بصورت خوشه های کوارتز یافت می شود.
در نهشته های دگرگونی همدان و ملایر رگه های کوارتز شیری رنگ دیده می شود.

کاریرد:
به عنوان سنگ قیمتی یا تزینی- بصورت ماسه، ساینده، ساخت شیشه ، رنگ ، کاغذ سمباده ، عدسی و .

کوارتز

⛏ خواص فیزیکی و ماکروسکوپی:

سیستم تبلور: هگزاگونال
شکل بلوری: منشوری با شیارهای افقی بر روی وجوه منشور
رنگ: بی رنگ یا سفید، وجود ناخالصیها آن را رنگین می کند.
جلا: شیشه ای و در برخی از نمونه ها چرب یا درخشان
رخ: فاقد رخ
شکستگی: صدفی
سختی: ۷ 
وزن مخصوص: ۲/۶۵
 

کوارتز

خواص نوری و میکروسکوپی:

بی رنگ و فاقد پلی کروئیسم
بلورهای شفاف و عدم تجزیه 
رخ: فاقد رخ
برجستگی: بسیار ضعیف 
بیرفرنژانس: ضعیف، رنگ های تداخلی آن خاکستری تا سفید سری اول
خاموشی: در مقطع طولی موازی و گاهی اوقات بر اثر فشارهای تکتونیکی و دگرگونی در آن خاموشی موجی رخ می دهد. در مقاطع عمود بر محور نوری این کانی خاموش است.
ماکل: فاقد ماکل
طویل شدگی: مثبت
محور نوری: یک محوری مثبت
در کوارتز تعیین علامت طویل شدگی و زاویه خاموشی به دلیل عدم کلیواژ، ماکل و شکل اتومرف مشکل است.
 

اسامی کانی‌هایی با نام‌های ایرانی

بیرونیت (Birunite)
سیلیکات کلسیم و کربنات کلسیم آب‌دار.
این کانی در سال 1957میلادی کشف و به افتخار دانشمند ایرانی، ابوریحان بیرونی نامگذاری شد تا بزرگداشتی بر پژوهش‌های وی درباره کانی ها و سنگ‌ها باشد.

آویسنیت (Avicennite)
اکسید تالیم و آهن.
این کانی در سال 1958میلادی کشف شد و به افتخار دانشمند ایرانی، پورسینا (ابوعلی سینا، ابن سینا)، نام‌گذاری شد. پورسینا نخستین طبقه‌بندی کانی‌ها را در کتاب شفا آورده ‌است.

تالمسیت (Talmessite)
آرسنات آب‌دار کلسیم، منیزیم و باریم.
این کانی را باریان و هرپن در سال 1960 در معدن قدیمی تالمسی در کنار روستایی به همین نام در انارک یزد کشف کردند و نام این معدن را بر آن گذاشتند. این کانی ویژگی فلوئورسان دارد و رنگ آن بی‌رنگ تا سبز میشود.

لطفا به ادامه مطلب مراجه کنید

ادامه مطلب

تنگه چاهکوه در یکی از زیباترین جزایر ایران قرار دارد،این جاذبه طبیعی یکی از عجایب هفتگانه در جزیره زیبای قشم است.

این تنگه دارای صخره ها و تندیس هایی است که به صورت طبیعی و بر اثر گذر زمان شکل گرفته اند و هر یک می توانند ساعت ها شما را به تماشای خود وا دارد.

حفره ها و شیارهای این تنگه در اثر آب باران، باد و بارش های سیل آسا و فرسایش خاک ایجاد شدن که اشکال هندسی بسیار زیبایی رو ایجاد کردن.
 در ابتدای تنگه، چهار چاه دست ساز و کانال هایی برای هدایت آب حفر شده تا اهالی بتونن توی اون منطقه گرم و خشک، دسترسی به آب شیرین داشته باشن که این چاه های باستانی، جلوه ی خیلی بیشتری به این منطقه داده و میزبان خوبی برای گونه های جانوری هم شده.
 به دلیل اینکه کف این تنگه بعد از هر بارندگی محل جاری شدن آب می شه، مردم محلی برای استفاده از این آب اقدام به حفر چاه در کف نموده و به همین دلیل نام چاهکوه رو برای این تنگه انتخاب کردن

برخان
تپه‌های ماسه‌ای هلالی شکل و منفردی که نسبت به جهت وزش باد غالب در منطقه به‌صورت متقاطع و عرضی قرار می‌گیرد و دارای دامنه مایلی است که به سمت جهت وزش باد است. بال‌ها یا شاخ‌های هلال در جهت وزش باد تمایل دارند. دامنه پرشیب‌تر داخل شاخ‌ها مخالف جهت وزش باد و مقعر است. ارتفاع برخان می‌تواند بیشتر از 30 متر و عرض آن (فاصله بین دو شاخ) بیشتر از 350 متر بشود. برخان روی سطح هموار و سخت، جایی که مقدار ماسه در حد معین و محدود و سرعت باد ثابت و در حد متوسط باشد، تشکیل می‌شود.
برخان ازجمله معمول‌ترین انواع تپه‌های ماسه‌ای است که خاص نواحی بیابانی خیلی خشک درون‌خشکی است. در نواحی کویری، با جابه‌جایی ماسه‌ها در سطح زمین توسط باد و رسوب آن‌ها به‌صورت برجستگی‌های کوچک برخان ها ایجاد می‌شوند. برخان ها تپه‌های ماسه‌ای هلالی شکلی هستند که دو زائده طویل در جهت وزش باد دارند.

تصویری از برخان در صحرا نامیبیا

کوه های رنگی زنجان

محل قرار گرفتن تپه های رنگی

تپه های آلا داغ لار در ۲۵ کیلومتری شمال شرقی تبریز و در مسیر شهرستان خواجه و اتوبان میانه – زنجان قرار دارند. این کوه ها در حوزه شهرستان ماهنشان قرار گرفته اند که خود یکی از جاذبه های گردشگری ایران است.

دلیل رنگی شدن تپه های آلا داغ لار

شهر ماهنشان مملو از مواد معدنی است و همین عامل سبب شده است که تعداد زیادی کارخانه با فعالیت های معدنی در آن احداث شوند. به گفته زمین شناسان علت این پدیده زیبا به ۱۵ میلیون سال قبل باز می گردد. در پروسه تشکیل کوه ها و حوضچه های قاره ای این منطقه رسوبات آهنی وجود داشت. تغییر املاح و نوع آن ها در رنگ رسوبات تثبیت و موجب تشکیل تپه های آلا داغ لار یا کوه های رنگی شده است. در واقع می توان گفت هر یک از رنگ های آن نشان گر یک ماده معدنی خاص می باشند برای نمونه رنگ سبز نشان از وجود ماده معدنی مس است که به دلیل کربناته شدن این گونه دیده می ‌شود. رنگ قرمز آنها حاکی از شرایط اکسیدان و وفور اکسیژن به منظور ترکیب با اکسیژن است.
 

 
 کریستالهای رز صحرا *Desert Rose*
رز صحرا نام محاوره ای است که به سازندهای گل رز مانند خوشه های کریستالی گچ یا باریت که شامل دانه های شن و ماسه فراوانی است ، داده می شود. "گلبرگها" بلورهایی هستند که در محور کریستالوگرافی c مسطح شده و در تابش خوشه های کریستالی مسطح باز می شوند.کریستال ها یک شکل دایره ای از صفحات مسطح تشکیل می دهند و شکل را شبیه به شکوفه گل رز تشکیل می دهند.

به ادامه مطلب مراجه نمایید

ادامه مطلب

سازند شیشتو (Shishtou Formation)

✏️یک واحد سنگ‎چینه‎اى دو زمانه است. به  همین رو، به دو زیر سازند به نام‎هاى شیشتو (1) در زیر و شیشتو (2) در بالا تقسیم شده است که مرز بین این دو با افقى از شیل‎هاى زغالى سیاه‎رنگ به نـام افق موش(Mush Horizone) مشخص مى‎شود (روتنـر و همکاران، a1968). 
✏️شیشتو (1) سن دونین پسین (فرازنین – فامنین)، و شیشتو (2) سن کربنیفر پیشین (تورنزئن – ویزئن) دارد. 
✏️در محل بُرش الگو (ازبکوه)، شیشتو (1) تناوبى از شیل، مارن و آهک است ولى، در بُرش مرجع (حوض دوراه)، این زیر سازند با 326 متر ضخامت، تناوبى از شیل سبز تیره، ماسه‎سنگ کوارتزى و سنگ‌‎آهک‎هاى فسیل‎دار است که در نزدیک به رأس آن، لایه‌‎اى راهنما به ضخامت 28 متر از سنگ‎آهک سُرخ و شیل، حاوى سرپایان خوب حفظ شده (لایة گونیاتیت‎دار)، وجود دارد. 
✏️رنگ سُرخ این لایه کلیدى سبب مى‎شود تا لاىه مذکور در زمینه‎اى از ردیف‎هاى خاکسترى رنگ، سیماى شاخص داشته باشد. شیشتو(1) در همه جا مجموعه‎اى غنى از بازوپایان، مرجان، بریوزوآ، سرپایان و کنودونت دارد که همگى به زمان فرازنین – فامنین اشاره دارند.

✏️گسترش جغرافیایى شیشتو (1) به طور عمده در نواحى طبس – ازبکوه است. در خاور ده‎بید فارس ردیف‎هایى یادآ‎ور سازند شیشتو هستند ولى در دیگر نقاط ایران مرکزى، این سازند گزارش نشده و به نظر مى‎رسد که رخساره شیلى، ماسه‎سنگ،آهکى سازند شیشتو در نواحى بیرون از محدوده طبس – شیرگشت، به ردیف‎هاى کربناتى شیمیایى تغییر رخساره مى‎دهد.

✏️گفتنى است که در شمال کرمان ردیف‎هاى آوارى قابل قیاس با سازند پادها وجود دارد که در پاره‎اى از گزارش‎هاى زمین‎شناسى به سن آشکوب ایفلین – ژیوسین، دانسته شده‎اند، ولى داستان‎پور (1996) با تکیه بر استدلال‎هاى دیرینه‎شناسى  بر این باور است که ماسه‎سنگ‌‎هاى سُرخ‎رنگ و واحد کنگلومرایى قیاس شده با سازند پادها، متعلق به دونین پسین است که  در نواحى هوتک، گریک و شمس‌‎آباد با سنگ‎هاى کربناتى با همین سن (دونین پسین) پوشیده شده‎اند.

ادامه مطلب

زمین شناسی تاریخی از دو کلمه Historical به معنی تاریخی و Geology به معنی زمین شناسی گرفته شده است.

زمین شناسی تاریخی ، شاخه مهمی از علوم زمین شناسی است که از تاریخ تحولات و تکامل تدریجی زمین و حیات وجود در آن از ابتدای تشکیل تا به امروز بحث می‌نماید. از این رو زمین شناسی تاریخی ارتباط بسیار نزدیکی با چینه شناسی ، فسیل شناسی و ژئوکرونولوژی دارد. سیر تحولات پوسته زمین اعم از قاره‌ای و اقیانوسی ، منشا و موقیت قبلی و اولیه قاره‌ها ، زمان جدایش آنها ، تشکیل اقیانوس ، منشا حیات و سیر تکاملی آنها در زمان‌های مختلف زمین شناسی ، همچنین کوهزایی‌ها و زمان آنها ، از جمله فرآیند‌هایی هستند که در طول تاریخ زمین رخ داده‌اند و در تقسیم بندی عمرزمین به دوره های زمین شناسی نقش اساسی دارند.

روش زمین شناسی تاریخی آن است که از طریق مطالعه ساختمان کنونی ، اثرات و شواهد پدیده‌های مختلف به چگونگی وقوع و شکل گرفتن آنها پی برده می‌شود. اطلاعات حاصل از یادگیری تاریخ زمین بسیار با ارزش است. برای مثال امروزه زمین شناسان دریافته‌اند که نفت و گاز اغلب بر روی گنبدهای نمکی تجمع پیدا می‌کنند و یا ذغال سنگ‌ها معمولا در آب و هوای گرم و مرطوب و محیط‌های مردابی بوجود می‌آیند، از طریق مطالعه گذشته زمین می‌توان به چنین محیط‌های رسوبی و یا آب و هوای دیرینه پی برده و در نتیجه راه را برای اکتشاف منابع مذکور هموار نمود.

برای دانلود جزوه به ادامه مطلب بروید

ادامه مطلب

سنگ های آذرین
 

در زمین‌شناسی به سنگ‌های حاصل از انجماد مواد مذاب، سنگ‌های آذَرین می‌گویند. سنگ‌های آذرین به دو بخش سنگ‌های آذرین درونی و سنگ‌های آذرین بیرونی تقسیم می‌شوند. سنگهای آذرین بیرونی حاصل فرایند آتشفشانی و بیرون ریختن مواد مذاب از دهانهٔ آتشفشان است اما سنگ‌های آذرین درونی حاصل فرایند ماندن ماگما در آشیانه و سرد شدن آهستهٔ آن می‌باشد.

از انواع سنگ‌های آذرین درونی گرانیت و از سنگ‌های آذرین بیرونی بازالت از همه معروف‌تر هستند.

آذرین درونی
این سنگ‌ها بر اثر سرد شدن مواد مذاب در داخل زمین بوجود می‌آیند مثل سنگ گرانیت – گابرو ویژگی این سنگ‌ها این است که دارای بلورهای درشت می‌باشند و بیش تر رنگ روشن دارند

آذرین بیرونی
سنگ‌های هستند که بر اثر سرد شدن مواد مذاب در خارج از کوه های آتشفشانی بوجود می‌آیند و ریز بلور هستندچون این مواد مذاب توسط آتشفشان از داخل زمین خارج می‌شوند به این سنگ‌ها آتشفشانی نیز می گویند. 

دانلود کامل بصورت پی دی اف در ادامه مطلب

ادامه مطلب

ویژگی های فیزیکی کانی ها:

برای شناسایی یک کانی ناشناس، در قدم اول باید ویژگی های فیزیکی آن را شناسایی و با جدول شناسایی کانی ها مقایسه کرد. از مهمترین مشخصات فیزیکی کانی ها می توان موارد زیر را نام برد:

رنگ(Color): اولین چیزی که توجه را بخود جلب می کند، رنگ کانی است. برای برخی کانی ها رنگ مشخصه ی سودمندی است مثل موسکویت که معمولاً به رنگ های سفیدنقره ای یا بی رنگ و بیوتیت که سیاه یا قهوه ای تیره است. رنگ ویژگی بسیار متغیری در برخی کانی ها مانند کوارتز است و با تغییر در ترکیب شیمیایی تغییر می کند.

رنگ خاکه (Streak) : رنگ خاکه، رنگ اثر کانی بر روی چینی بدون لعاب است. رنگ خاکه معمولاً با رنگ کانی تفاوت دارد.

جلا(Luster): توانایی هر کانی در منع، پراکنده کردن و جذب نور را جلا گویند. جلای یک کانی با مقایسه ی کانی با مواد مشابه توضیح داده می شود. جلای کانی ها به دو دسته ی ” جلای فی ” و ” جلای غیر فی ” تقسیم می شود. جلای غیر فی معمول تر است و مهمترین نوع آن جلای شیشه ایست.

در برخی منابع جلای شیشه ای را تحت عنوان ” شفافیت ” بیان می کنند و آن را بصورت توانایی کانی در عبور نور از خود، تعریف می کند. مانند کانی کوارتز. در واقع شفافیت یک کانی به مقدار نوری که از آن عبور می کند بستگی دارد.

سختی(Hardness): مقاومت کانی در برابر خراشیده شدن را سختی آن کانی گویند. سختی نشانه ای از نحوه ی پیوند بین اتم ها یا یون های تشکیل دهنده ی کانی است. سختی کانی ها توسط مقایسه ی آن با گروهی از کانی ها با سختی مشخص سنجیده می شود. بطور معمول سختی کانی ها با سری کانی های موس(Mohs’ hardness scale) سنجیده می شود.

شکل بلورین(Crystal): شکل بلور برخی کانی ها در شناسایی برخی از کانی ها مفید واقع می شود. در طبیعت کمتر به بلورهای منفرد از یک کانی بر می خوریم و کانی ها عموماً بصورت تجمعی از بلورهای ریز و درشت دیده می شوند.

رخ (Cleavage): تمایل کانی ها به شکستن در امتداد سطوحی موازی هم را رخ پذیری و هر یک از این سطوح را سطوح رخ گویند.

شکستگی(Fracture): کانی هایی که رخ ندارند، دارای سطح شکست نامنظم و بی قاعده ای هستند که می تواند ویژگی برای شناسایی آن ها بکار رود. برخی کانی ها ممکن است دارای سطح شکست صدفی و برخی دیگر دارای سطح شکست خشن باشند.

وزن مخصوص(Specific Gravity): وزن مخصوص کانی ها می تواند به عنوان مشخصه ای برای شناسایی کانی ها بکار رود.

ویژگی های اختصاصی: برخی از کانی ها دارای ویژگی هایی خاص خود هستند که با استفاده از آن ها می توانند شناسایی شوند. به عنوان مثال پودر بسیاری از کانی های سولفیدی بوی تخم مرغ گندیده می دهند ولی کانی های آرسنیکی در اثر مالش یا شکستن یا پودرشدن بوی سیر می دهند. و یا کانی هایی مثل مس و طلا چکش خوارند در صورتی که گوگرد ترد و شکننده است.

کانی ها بر اساس آنیون یا مجموعه ی آنیون هایشان طبقه بندی می شوند. بعنوان مثال کانی هایی که دارای چهاروجهی های سیلیسیم-اکسیژن اند سیلیکات ها و آن هایی که آنیون گوگرد دارند سولفیدها و آن هایی که دارای گروه آنیونی کربن هستند کربنات نامیده می شوند.

کانی ها به دو دسته ی کلی ” کانی های سیلیکاتی ” و ” کانی های غیر سیلیکاتی ” تقسیم می شوند.

جدول در ادامه پست

ادامه مطلب

دریافت
عنوان: تشخیص کانی های متعارف مقطع نازک
حجم: 213 کیلوبایت
توضیحات: تشخیص کانی های متعارف مقطع نازک
 

بقیه در ادامه پست

ادامه مطلب

شاخه خارپوستان

شاخه خارپوستان یکی از شاخه‌های مهم جانوران بی‌مهره محسوب شده و در بردارنده 8000 گونه زنده و حدود 30000 گونه فسیل می‌باشد. این گروه از جانوران تماما دریازی بوده و در اعماق مختلف و آب و هوایی متفاوت به سر می‌برند. منشا خارپوستان به دوره کامبرین، یعنی حدودا 600 میلیون سال قبل برمی‌گردد. از این گروه از جانوران 6 رده باقی مانده باقی مانده است.

دانلود پی دی اف در ادامه مطلب

ادامه مطلب

عصر یخبندان

اعصار یخبندان  دوره ای از تاریخ است که یخ، صفحه های عظیم نواحی وسیعی از زمین را پوشانده بود که معمولا از یخ های فصلی پوشیده نمی‌شد
دانشمندان هنوز نمی دانند که چه چیزی سبب پیدایش عصر یخبندان می‌شود. فهرست احتمالات شامل مدار زمین، جدا شدن قاره ها،تغییر در میزان کربن دی اکسید جو  و حتی پرتوهای کیهانی می‌شود.
 آخرین عصر یخبندان در دوره پلئیستوسن (در حدود 2 میلیون سال پیش) شروع شد و از چهار دوره یخچالی تشکیل می‌شود که آخرین آنها از 40  هزار سال تا 10  هزار سال پیش از این ادامه داشته است. امروز در یک دوره بین یخچالی نسبتا گرم تری به سر می‌بریم و همچنان به سوی یک دوره یخچالی پیش می رویم.
در عصر حاضر در حدود 10 درصد سطح زمین از یخ پوشیده شده است ولی در طی عصر یخبندان در حدود 30 درصد زمین از یخ پوشیده شده بود.

 در طی ششصد میلیون سال گذشته 17 عصر یخبندان شناخته شده در زمین رخ داده است.
در فواصل حدود ۱۰۰ هزار ساله، یک عصر یخبندان را به خود دیده است.

بقیه در ادامه مطلب .

ادامه مطلب

وانادینیت (به انگلیسی: Vanadinite) با فرمول شیمیایی Pb5[Cl - (VO4)3] از مجموعه کانی هاست و کانیهای شبیه آن میمتیت است

دارای شکستگی ناصاف است. از نام وانادیوم که در آن وجوددارد گرفته شده‌است.

حل شونده در HNO3 , HCl PbO:۷۸٫۳۵٪ V2O۵:۱۹٫۱۶٪ Cl:۲٫۴۹٪ برای اولین بار در مراکش کشف شد و از نظر شکل بلور: منشوری - پیرامیدال، رنگ: زرد - قهوه‌ای - نارنجی - قرمز، شفافیت: نیمه شفاف، شکستگی: ناصاف، جلا: الماسی، رخ: ندارد،

سیستم تبلور: هگزاگونال و در رده‌بندی وانادات است و منشأ تشکیل آن ثانوی است.

همایند کانی‌شناسی (پارانژ) آن میمتیت- ولفنیت- پیرومورفیت- میمتیت است ، از نظر ژیزمان بلور- اگرگات الیافی تقریباْ کمیاب است و بیشتر در اطریش، بریتانیا، مراکش، زامبیا، مکزیک و آمریکا یافت می‌شود. تصویر بلورهای کبود رنگ وانادینیت بر روی یک سنگ دولومیتی دگرسان شده را نشان می‌دهد.

فیلم و عکس در ادامه مطلب

ادامه مطلب

تولد زمین، ۴.۵ میلیارد سال پیش

زمین از ابری از میان غبارهای کیهانی و سنگ‌هایی که خورشید جوان را فراگرفته‌ بودند، متولد شد. زمین زمانی شکل گرفت که این سنگ‌ها با یکدیگر برخورد کردند، این سنگ‌ها به تدریج به اندازه‌ای بزرگ شدند که توانستند با کمک نیروی گرانش خود، تمامی سنگ‌ها و اجرام  نزدیک به خود را جذب کرده و به تدریج تبدیل به سیاره زمین شد. ماه کمی پس از تولد زمین ایجاد شد، زمانی که جرمی بزرگ با زمین برخورد کرده و تکه‌ای بزرگ از آن را به شکل توده‌ای خاک و تکه سنگ از سیاره جدا کرد و آن تکه به تدریج به ماه تبدیل شد.

ادامه مطلب

اهمیت و کاربرد زمین شناسی ساختمانی
زمین شناسی ساختمانی در بین سایر علوم زمین شناسی ، موقعیت خاصی را داراست. مثلا تهیه نقشه زمین شناسی محل ، بدون آگاهی به نوع ساختمانهای منطقه ، غیر ممکن است. زیرا بدون توجه به ساختمانهای موجود ، ارتباط واحدهای مختلف زمین شناسی امکان پذیر نیست. از سوی دیگر مواد معدنی ، در ساختمانهای خاص زمین شناسی متمرکز می‌شوند.

مثلا نفت و گاز طبیعی بیشتر در قسمتهای بالای تاقدیسها جمع می‌شوند و با شناسایی این ساختمانهاست که می‌توان امکان وجود آنها را بررسی کرد. همچنین بسیاری از موارد معدنی بصورت رگه تشکیل می‌شوند که این رگه‌ها ، معمولا در امتداد گسلهای موجود در منطقه تشکیل می‌شوند. در بسیاری موارد ، در اثر وجود گسلها و شکستگیها ، گسترش ماده معدنی در یک منطقه قطع می‌شود و برای پیدا کردن مجدد آن ، آگاهی به مشخصات تکتونیکی منطقه ، ضروری است.

آشنایی به وضعیت ساختمانی منطقه ، کمک موثری در مطالعه آبهای زیرزمینی است. زیرا گسلها و شکستگیها ، مجراهای مناسب جهت عبور آبهای زیرزمینی می‌باشد. شناسایی دره ها و گسلهای ناحیه ، یکی از بهترین مراحل مقدماتی حفر تونلها و احداث سدها به شمار می‌آید.

جزوه در ادامه مطلب

ادامه مطلب